Coffeeshops Noord-Nederland zetten 90 miljoen om.
De softdrugswereld in Noord-Nederland is voor een belangrijk deel in handen van de zware en georganiseerde criminaliteit. Bij de kweek en verkoop van de hennep zijn een groot aantal (tussen)personen betrokken waardoor een sterke verwevenheid is ontstaan tussen onder- en bovenwereld. De politie zou zich bij de opsporing vooral moeten richten op de tussenhandel en de distributie van drugs.
Dat concluderen onderzoekers van het Groninger bureau Intraval, dat de productie en distributie van softdrugs in de drie noordelijke provincies in kaart bracht. Tegelijkertijd concluderen de onderzoekers dat de aanpak van deze vorm van georganiseerde en ondermijnende criminaliteit stuit op de huidige wet- en regelgeving. Die staat een vlotte medewerking van partijen als Belastingdienst, Kadaster, Kamers van Koophandel, UWV en gemeenten in de weg.
Bovenwereld
,,In de opsporing is vooral winst te behalen bij onderzoek naar de distributie van hennep’’, zegt directeur/onderzoeker Bert Bieleman van Intraval. Tussen telers en coffeeshops opereren niet zelden criminele organisaties die ook nauwe banden onderhouden met mensen uit de bovenwereld, zoals autoverhuurbedrijven en financiële dienstverleners, makelaars en pandverhuurders. Zij worden – al dan niet bewust – gebruikt voor het transporteren van drugs en het witwassen van crimineel geld. ,,We hielden rekening met enige verwevenheid tussen onder- en bovenwereld toen we aan dit onderzoek begonnen. Die relatie blijkt er zeker te zijn’’, aldus Bieleman.
Voor het onderzoek interviewden hij en zijn collega’s naast medewerkers van organisaties als de politie, Openbaar Ministerie, Belastingdienst en energiebedrijven ook mensen uit de drugsscene: telers, leveranciers van materiaal (growshops), (tussen)handelaren en coffeeshopexploitanten.
In de 50 coffeeshops in de drie noordelijke provincies wordt naar schatting jaarlijks 10 ton aan softdrugs verkocht, met een omzet van 90 miljoen euro. Het gaat voor ruim 80 procent om wiet. De rest is hasj, afkomstig uit landen buiten Europa.
Drie typen kwekers
Intraval onderscheidt drie typen wietkwekers: kleine hobbykwekers, middelgrote professionele kwekers en grote commerciële bulkkwekers met meer dan 500 planten. Kleinere telers opereren vaak op het platteland, grotere kwekerijen worden vooral in de grote gemeenten als Groningen, Leeuwarden en Emmen aangetroffen in bedrijfspanden of loodsen op bedrijventerreinen. De politie geeft aan deze kwekers prioriteit bij de opsporing.
Jaarlijks worden zo’n 675 kwekerijen in Noord-Nederland opgerold, 11 procent van het landelijke totaal. In Friesland gaat het vaak om kleine plantages (minder dan 100 planten) terwijl in Groningen en Drenthe vaker zeer grote kwekerijen worden ontmanteld. In Groningen is in 2014 ook de op dat moment grootste kwekerij van het Noorden geruimd met 6780 planten. Deze plantage werd na een anonieme tip aangetroffen in een loods op een bedrijventerrein. Er zijn geen verdachten opgepakt.
Mobiele plantages
Om de opsporing door de politie te bemoeilijken maken criminelen steeds vaker gebruik van mobiele hennepplantages in Noord-Nederland. Plantages in opleggers, op karren of verrijdbare stellages kunnen zo aan een vrachtwagen worden gekoppeld of erin worden geschoven.
Professionele tussenhandelaren spelen een nadrukkelijke rol bij de distributie van de drugs. ,,Hierdoor is de oorsprong van softdrugs vaak niet meer goed te achterhalen’’, aldus Bieleman. De onderzoekers hebben voor de politie een stappenplan opgesteld waarmee die een netwerk van betrokkenen kan construeren.
De politie Noord-Nederland laat in een reactie weten dat de aanbevelingen uit het onderzoek niet hebben geleid tot nieuwe inzichten en in lijn zijn de gehanteerde werkwijze.
,,We kijken vooral naar de rol van sleutelfiguren, zoals elektriciens, verhuurders en eigenaren van panden en knippers. Dit alles met als doel om het netwerk te verstoren. Ook kijken we waar we geld, huizen of andere waardevolle goederen kunnen afpakken van criminelen’’, aldus woordvoerder Ramona Venema.
DvhN
Ina Reitzema Groningen